ประวัติจังหวัดพะเยา
“พะเยาเป็นเมืองเก่าเมืองหนึ่งแห่งล้านนาไทย เดิมมีชื่อว่า “ภูกามยาว” หรือ พยาว แปลว่า หมู่บ้านดอยยาว ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2506
โดยพ่อขุนศรีจอมธรรม กษัตริย์ราชวงศ์ลัวะจักราชหิรัญนครเงินยางเชียงแสน และเจริญรุ่งเรืองสูงสุดในสมัยพ่อขุนงำเมือง
ต่อมามีการเปลี่ยนแปลงการปกครองตามอิทธิพลของอาณาจักรต่าง ๆ ที่ผลัดกันมีอำนาจในแถบนี้ จนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ พยาวเปลี่ยนชื่อเป็นพะเยา
และรวมอยู่กับจังหวัดเชียงราย จนในปี พ.ศ. 2520 จึงได้รับจัดตั้งขึ้นเป็นจังหวัดพะเยา
พะเยาอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ 735 กิโลเมตร มีพื้นที่ 6,353 ตารางกิโลเมตร แบ่งการปกครองออกเป็น 9 อำเภอ ได้แก่
- อำเภอเมืองพะเยา
- อำเภอแม่ใจ
- อำเภอดอกคำใต้
- อำเภอจุน
- อำเภอปง
- อำเภอเชียงคำ
- อำเภอเชียงม่วน
- อำเภอภูกามยาว
- อำเภอภูซาง
พะเยาเป็นเหมือนเมืองผ่านที่นักท่องเที่ยวมักมองข้ามและเลยไปเที่ยวจังหวัดเชียงรายเสียมากกว่า
แต่พะเยาก็เป็นจังหวัดที่มีแหล่งท่องเที่ยวที่สวยงามมีชื่อหลายแห่งโดยเฉพาะป่าเขาพนาไพรที่ยังคงสมบูรณ์ ดูร่มรื่นด้วยต้นไม้ที่ยังเต็ม
พื้นที่ของจังหวัดจากอดีตจนถึงปัจจุบันป่าไม้ก็ยังอุดมสมบูรณ์เขียวขจี ทำให้ทัศนียภาพและอากาศของพะเยา ร่มรื่น สดชื่น ร่มเย็น
มีกว๊านพะเยาที่สามารถชมพระอาทิตย์ตกยามเย็นได้สวยงาม มีผลไม้ที่ขึ้นชื่อและมีรสหวานไม่แพ้ที่ไหน ๆ คือลิ้นจี่ ซึ่งจะออกมากในช่วงเดือนพฤษภาคม
นอกจากนั้นพะเยายังมีผลิตภัณฑ์เด่นหลายอย่างที่กระจายกันอยู่ในอำเภอต่าง ๆ เช่นเดียวกันกับแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่ตระการตา
และโบราณสถานที่เก่าแก่นับร้อยปีให้นักท่องเที่ยวได้มาเยี่ยมชม”
" กว๊านพะเยาแหล่งชีวิต ศักดิ์สิทธิ์พระเจ้าตนหลวง
บวงสรวงพ่อขุนงำเมือง งามลือเลื่องดอยบุษราคัม "